Frank over Frank

STEL, JE STAAT in een openluchttheatertje in een bos voor een paar honderd anderen te zingen. Omdat je bang bent dat je je tekst gaat vergeten, staat die met dikke zwarte letters uitgeschreven op een groot wit bord dat op anderhalve meter afstand tegen een houten kruiwagen geleund staat. En toch raak je de tekst kwijt. Dat overkwam mij toen ik veertien was. Ik was op theaterkamp in de bossen, een toevluchtsoord voor het soort jongeren dat het stoer vindt als je liedjes kan schrijven. Ik schreef graag verhalen en liedjes, en ik probeerde zelfs al een boek te schrijven. Ik speelde ook graag toneel, maar ik had enorme plankenkoorts. Met alle deelnemers van het kamp hadden we een toneelstuk gemaakt en we speelden dat voor de deelnemers van een kamp in de buurt. 

Toen – Nu: Schrijven. Er wurmt zich een idee in je hoofd. Dat geef je vorm, al krassend en rommelend. Je maakt het af, deelt het uit, verkoopt het, laat het lezen. En dan, vanaf dat papier vol lettertjes, komt het hele beeld opnieuw tot leven, in het hoofd van een ander. Pure magie.

1997-2001, Tournee – Na mijn theateropleiding won ik met Daniel Koopmans zilver op het Amsterdams Kleinkunstfestival. We vonden een impresariaat en toerden een paar jaar door Nederland. Hoe geweldig was het, als een theater volstroomde om ons te komen zien. Daniel reed, ik smeerde de broodjes.

Voordat ik de stap durfde te maken om van mooie dingen maken mijn werk te maken moest ik heel wat bochten maken. En een van die bochten lag dus daar, voor al die andere kinderen, veertien jaar oud: een black-out en drie verdiepingen door de grond zakken. Als je na zoiets nog steeds door wil, dan weet je dat je het écht wil. Toch duurde het nog een verkeerde opleiding en een wereldreis lang voordat ik de moed bij elkaar wist te rapen en auditie deed op de theateropleiding in Arnhem. Maar na die studie ging het snel: ik won met een cabaretduo zilver op het Amsterdams Kleinkunst Festival. Ik toerde langs de Nederlandse theaters, en speelde in locatie-voorstellingen en jeugdproducties, ik schreef stukken voor een eigen theatergroep, kreeg mooie,

goedbetaalde regieopdrachten in het bedrijfsleven en regisseerde alles dat los en vast zat: kleinkunst, muziekgroepen, cabaret, theater. Ik richtte met mijn vrienden  locatietheatergroep Pampa Lab op en werd artistiek leider van kinderkunstfestival Waterpaard. Bijna alles wat ik regisseerde, schreef ik ook zelf. En uiteindelijk won het schrijven het: ik volgde nog een aanvullende schrijfopleiding en schreef de romans Meisje van glas en Schuilplaatsen van Woody Gardiner, die uitkwamen bij uitgeverij Querido.  

2003, Over het IJ Festival, Tournee – Een paar jaar lang acteerde ik in festivalvoorstellingen, zoals Bastaardvolk, van Tg. Groen IJs, over de V.S. in Irak. Die leverde mij vier gekneusde ribben op omdat ik te vroeg naar voren stapte toen bewegingsactrice Eveline Agema na een flinke aanloop zijdelings gestrekt in mijn armen sprong.

Een van de leukste festivalvoorstellingen waarin ik acteerde was Wheel of Acquaintance van Natasja Hollander, waar ik de uniciteit van elke bezoeker bewees aan de hand van ‘sluitend socio-optisch’ bewijs

2010, NDSM-werf – Als regisseur werkte ik met de meest fantastische groepen, zoals in het project Rakelings de golven, waarvoor we het enorme magazijn van de grootste locatietheatergroepen buiten plaatsten. Gespeeld door tachtig medewerkers die je normaal achter de schermen vindt. Ik deed zelf boven in een stelling alsof ik meespeelde, maar in werkelijkheid gaf ik de spelers cues, met hulp van toeters, onpeilbare kreten en de bordjes die de assistent achter me inschoof.

1999-2022 – Cabaret maken met medewerkers is van grote waarde voor elk grote bedrijf of instelling. Het haalt de angel uit moeilijke onderwerpen, maakt problemen bespreekbaar en het verbindt. En het is vaak serieus heel erg komisch – al hebben sommige bestuurders het daar best moeilijk mee. Maar ja, hoge bomen vangen nou eenmaal heel veel soorten wind.

2005 De Raad, Alkmaar – Voordat het illustere kraakpand De Raad werd ontmanteld, mocht ik er met Tg. Pampa Lab neerstrijken om de korte film In Here te maken. Over liefde in tijden van afzondering. We hadden geen budget, maar wel een zak paddenstoelen en een doos mandarijnen. En met mijn eigen geliefde Sita van Sante, in de hoofdrol.

De tekst. Daar voel ik me toch het meeste thuis, al zal ik niet gauw voldoen aan het klassieke beeld van de schrijvende kluizenaar in een hok. Natuurlijk, ook dat hoort erbij, schrijven is uren maken. Maar ik doe ook heel graag onderzoek. Het geweldige van mijn personages – voor mijzelf bedoel ik – is dat ze me de kans geven om een doel, een spoor, een gedachterichting, een visie tot het uiterste te volgen. Waar ik onwetend in het midden zit, verlaten zij het veilige pad, en vertellen me dat ik ernaast zit. Ze proberen me te overtuigen, wat soms ook lukt.

Ze zijn rechtlijnig, of juist weifelachtig, of ruggengraatloos, of bang of kinderachtig of ontzettend moedig. Ze oordelen vanuit eigenbelang of idealisme, en omdat zij dat doen en ik hun levens te mennen heb, dwingen ze af dat ik mijn oordeel opschort, tot het ze het achterste van hun tong laten zien.

En zo zorgen mijn personages dat ik alles te weten zal moeten komen over wat ze beweegt. De ontdekking van het verhaal van Woody Gardiner leverde zo een zoektocht door Europa op, en gesprekken met de meest interessante mensen: van een oude spion en een leidster van een commune op een Iers rotseilandje tot de radikalinski’s uit de vroegere vredesbeweging. De stukken die ik voor Tg. Habitat X schrijf worden altijd voorafgegaan door onderzoek naar de bubbel die we willen leren kennen, wat me verbijsterende inzichten gaf in bijvoorbeeld de wereld van extreemrechts. Voor de roman Meisje van glas kreeg ik privécollege van een meester in de kunst van de plastinatie, en leerde ik van een boswachter alles over het aanleggen van een blauwgraslandje…

2003-2008 Locatietheater – Met een paar doortastende vrienden richtte ik in 2003 locatietheatergroep Pampa Lab op.

Met veertig acteurs, dansers, muzikanten, vormgevers en technici landden wij op de meest onmogelijke locaties: een vervallen scheepswerf, een uitgerangeerd Greenpeace actieschip. Dan maken, dan spelen, dan slaap inhalen.

2010-2014, Wijk aan Zee – Stel je voor: je bent artistiek leider en programmeur van een kunstfestival. Aan het strand. Voor kinderen. Tientallen gerenommeerde podiumkunstenaars en jonge makers treden op. Je kan er ijs fietsen, raketten bouwen, films maken. Hoe gaaf is dat? En wat jammer dat de boosaardige botte bijl van Halbe Zijlstra toesloeg, want van mijn zoontje had ik er nooit mee hoeven stoppen (en voor hem was ik zeker doorgegaan).

Inmiddels richt ik me volledig op schrijven en schrijfbegeleiding. Dat doe in mijn fijne atelier: Atelier de Pijp. Daar ontvang ik schrijfstudenten en mensen die hun manuscript willen verbeteren. In het huis erachter woon ik met mijn vrouw Sita van Sante, die bij haar toneelgroep Habitat X stukken van mijn hand regisseert, en mijn twee zoons, Manu en Izzy. Ik werk er nu aan mijn derde roman.

Mijn visie op het schrijven van fictie ontwikkelde zich met mijn werken mee, en dat vond zijn weerslag in de Chaosmethode, waar je inmiddels online kennis van kan nemen. Naast toneelstukken en romans schrijf ik hoorspelen, korte filmscripts, jeugdverhalen en cabaretteksten. 

Wil je graag in contact komen? Aarzel dan niet en mail me.

Frank Gunning